జడలు కట్టనేల? సన్న్యాసికానేల?

జడలు కట్టనేల? సన్న్యాసికానేల?
ఒడలు విరుచుకొనెడి యోగమేల?
ముక్తికాంత బట్టి ముద్దాడనే కదా!
విశ్వదాభిరామ వినుర వేమ

భావం:
ముక్తి కొరకు జడలు దాల్చి సన్న్యాసి కానక్కనలేదు. శరీరాన్ని విరుచుకుని యోగాభ్యాసాన్ని చేయల్సిన అవసరం లేదు. అంతకంటే సులభమైన మార్గాల్ని అనుసరించాలి. అంటే మనసును నియంత్రిస్తేచాలు. కోరికలను అదుపులో ఉంచుకుని ఎంత మేరకు అవసరమో అంతవరకే చేస్తే చాలుఅంటారు. అపుడు యోగాభాస్యాల అవసరం లేకుండా మనసు నిలుస్తుంది. నీ కర్తవ్యాన్ని నీవు నిర్వర్తించు. ఫలితాన్ని గురించి ఆలోచించకు అనిచెప్పే భగవద్గీత పాఠాన్ని ఆచరించు అనిభావం.

అర్థాలు :
ఒడలు =శరీరం.

చిత్తశుద్ధి గలిగి చేసిన పుణ్యంబు

చిత్తశుద్ధి గలిగి చేసిన పుణ్యంబు
కొంచెమైన నదియు గొదువ గాదు
విత్తనంబు మర్రి వృక్షంబునకు నెంత
విశ్వదాభిరామ వినుర వేమ

భావం:
ఆత్మశుద్దితో చేసే పుణ్యకార్యం కొంచెమైనా గొప్పదే. మర్రిచెట్టు విత్తనం ఎంతో చిన్నదైనా అంత పెద్ద చెట్టు దానిలోంచి పుడుతుంది. అంటే మనసుతో చేసే ఏ ఉపకారమైనా అంటే ఉపకారంచేసేటపుడు హృదయపూర్వకంగా చేస్తే అది మంచిఫలితాన్ని ఇస్తుంది.

అర్థాలు:
చిత్తశుద్ధి=ఆత్మ శుద్ధి, పుణ్యంబు=మంచి కార్యం, కొంచెము+ఐనన్= స్వల్పమైనప్పటికి, కొదువ+కాదు=తక్కువవేమి కాదు, మర్రి వృక్షంబు= మర్రి చెట్టు, విత్తనంబు=బీజం, ఎంత= ఏ పాటిది.

గట్టురాళ్ళదెచ్చి కాళ్ళుచేతులు త్రొక్కి

గట్టురాళ్ళదెచ్చి కాళ్ళుచేతులు త్రొక్కి
కాచి యులుల చేత గాసిచేసి
మొరకు రాళ్ళకెరుకు మొప్పెల నేమందు
విశ్వదాభిరామ వినుర వేమ

భావం:
కొండరాళ్ళని మోసితెచ్చి, పదునైన ఉలులచేత చెక్కి విగ్రహాల్ని తయారించి వాటిని దేవతలుగా పూజించేవారిని ఏమనాలి? విగ్రహారాధనచేస్తూ కేవలం ఒక్క విగ్రహంలోనే భగవంతుడున్నాడని వెర్రిగా మాట్లాడేవారిని వేమన విమర్శిస్తూ చెప్పిన పద్యమిది

అర్థాలు:
గట్టురాళ్ళన్= కొండరాళ్ళని, కాచి=పదునుపెట్టి, గాసిన్+చేసి= రాపిడి గావించి, మొప్పలన్=మూర్ఖులను, రాళ్ళకున్=కఠినమైన శిలవిగ్రహాలకు.